Neşeli Bilgi Köşesi Yazılar

Yemek Yedikten Kaç Saat Sonra Dışarı Atılır? Hayatın En Önemli Sorusu Hepimizin bir gece, “Yemek yedikten kaç saat sonra dışarı atılır?” sorusuyla baş başa kaldığı olmuştur. Bunu kendimize sorarız, bir düşünür gibi. Kimisi bu soruya analitik yaklaşır, kimisi de ne kadar geçer, o kadar iyi diye düşünür. Ama işin aslı şu ki, her şey mideye ne kadar yüklendiğine ve gerçekten hangi noktada “artık yeter!” dediğine bağlı. Gelin, İzmir’in sokaklarında, tatlı bir akşam yemeği sonrası nasıl dışarı atıldığımı anlatayım. O Anı Hatırlıyorum: Bir Tabak Yemek, Bir Düşünce Derinliği Geceyi dışarıda geçireceksek, genellikle akşam yemeği ile başlarız, değil mi? Ama mesele şu:…

Kalıp Atölyesi: Güç, Kurumlar ve Toplumsal Düzenin Şekillendirilmesi Toplumlar, insan ilişkilerinin şekillendirdiği, birbirine bağlı güç ağları üzerinden hayatta kalır ve gelişir. Bir toplumda iktidar, adalet, eşitlik, yurttaşlık ve özgürlük kavramları, toplumsal düzenin taşlarını oluşturur. Ancak bu düzenin nasıl şekillendiği, hangi ideolojilerle beslendiği ve hangi güç ilişkileriyle sürdürüldüğü oldukça karmaşık bir mesele olarak karşımıza çıkar. Bu karmaşıklığı anlamanın yollarından biri, “kalıp atölyesi” metaforunu siyasal analizde kullanmaktır. Toplum, bireylerin düşünsel ve fiziksel emeklerinin bir araya geldiği, iktidar ve meşruiyetin işlediği bir fabrikadır. Burada üretim, sadece ekonomik değil, aynı zamanda toplumsal değerlerin ve normların da üretimidir. Kalıp atölyesi, bu üretimin figüratif bir mecazıdır;…

Litoloji Hangi Bilim Dalı? Hem Küresel Hem de Yerel Açıklamalarla Bursa’da yaşarken her şeyin beton, taş ve kaya ile çevrili olduğunu fark ediyorum. Bu, iş yerinden eve, evden sokaklara kadar her şeyin bir şekilde kayalarla bağlantılı olduğu bir şehir. Bir gün bir arkadaşım bana, “Litoloji nedir, bununla ilgilenen bilim dalı nedir?” diye sormuştu. Ben de ona açıklamak için biraz araştırma yaptım ve fark ettim ki, aslında bu konu çok derin bir yeraltı keşfi gibi. Litoloji, bildiğimiz taşların, kayaçların ve yer kabuğunun sırrını çözmeye çalışan bir bilim dalıdır. Gelin, biraz daha detaylı inceleyelim. Litoloji: Kayaçların Bilimsel İncelenmesi İçsel olarak baktığınızda, litoloji,…

Kardiyo Sabah mı Yapılmalı, Akşam mı? Tartışmaya Cesur Bir Giriş İzmir’de yaşayan biri olarak, her gün hem sosyal medyada hem de sokaklarda kardiyo konusunda sayısız tartışma görüyorum. Sabah mı akşam mı yapalım? Bu soruya verilecek cevabın, herkesin kendi yaşam tarzına, metabolizmasına ve bir nebze de kafa yapısına göre değişeceği kesin. Ancak, her şeyde olduğu gibi, bu konuda da bir netlik peşindeyim. Ve evet, ben kardiyoyu sabah yapmanın doğru olduğunu düşünüyorum. Evet, doğru duydunuz. Çünkü sabah yapılması gereken bir sürü şey var ve kardiyo da bunlardan biri. Ama tabii ki, bunun karşısındaki düşünceler de azımsanacak gibi değil. Şimdi gelin, bu iki…

Bir Zil Nasıl Çalışır? Teknik ve İnsan Perspektiflerinden Bir Bakış Bir zilin nasıl çalıştığını anlamak, aslında sadece fiziksel bir mekanizmayı çözmek değil, aynı zamanda bu basit nesnenin ardında yatan çeşitli düşünce biçimlerini ve hisleri de keşfetmektir. Bu yazıda, bir zilin işleyişini farklı perspektiflerden inceleyeceğim; içimdeki mühendis bu konuyu nasıl ele alıyor, içimdeki insan tarafı ise nasıl bir hissiyatla yaklaşıyor? Teknik açıdan bir zilin nasıl çalıştığını anlatırken, aynı zamanda bu basit nesnenin insan psikolojisindeki yerini de sorgulayacağım. İçimdeki Mühendis: Zilin Teknik Çalışma Prensibi Bir mühendis olarak, zilin çalışma prensibini ilk düşündüğümde aklıma ilk gelen şey basit bir elektriksel devre oluyor. Elektrik…

12 Ay Askerlik Yapana Ne Denir? Askerlik ve İnsan Hikâyeleri Askerlik, Türkiye’deki erkeklerin hayatında önemli bir dönüm noktasıdır. Her birimiz, çocukken ya da gençken “Askerlik ne zaman gelecek?” diye düşünürken, bir yandan da bu dönemin bitmesi için bir hayli sabırsızlanırız. Ama aslında askerlik, her erkeğin hayatında özel bir yer tutar. 12 ay askerlik yapana ne denir diye soracak olursak, bunun cevabı sadece kelimelerle değil, yaşadığımız tecrübelerle de şekillenir. Çünkü askerlik, her birimiz için farklı anlamlar taşıyan bir deneyimdir. Gel, bu yazıda hem askerlik kavramını hem de 12 ay askerlik yapanların bu süreçte yaşadığı hikâyeleri paylaşalım. Askerlik: Bir Dönem, Bir Deneyim…

Deprem Uyarısı Neden Gelmiyor? Bir Ekonomik Analiz Giriş: Kaynakların Kıtlığı ve Seçimlerin Sonuçları Bir insan olarak düşündüğünüzde, elimizde sınırlı kaynaklar olduğu gerçeği kaçınılmazdır. Hiçbir toplum tüm ihtiyaçlarını eş zamanlı ve eksiksiz şekilde karşılayamaz; fırsat maliyeti dediğimiz şey tam da burada devreye girer: Bir alana yapılan yatırım, başka bir alandan kaynak çeker ve bu seçimlerin sonuçları ekonomik, sosyal ve siyasal düzlemlerde yankı bulur. Deprem uyarı sistemleri gibi teknolojik altyapılar da bu bağlamda değerlendirilmelidir. Neden bir “deprem uyarısı” henüz yaygın bir şekilde gelmiyor? Sorusunu ele alırken mikroekonomi, makroekonomi ve davranışsal ekonomi perspektiflerini bütünleştirmek bize daha derin bir kavrayış sağlar. Mikroekonomik Perspektif: Bireysel…

Biyometrik Fotoğraf Nasıl Güzel Çıkarılır? Ekonomik Perspektiften Bir Analiz Ekonominin temel ilkelerinden biri, kaynakların kıtlığı ve bu kaynakların en verimli şekilde nasıl kullanılacağıdır. Bir birey her gün bir dizi seçim yapar ve her seçimin bir fırsat maliyeti vardır. Bu, zaman, para ve çaba gibi sınırlı kaynakların yönetimi anlamına gelir. Peki, biyometrik fotoğraf çekmek gibi sıradan görünen bir süreç bile ekonomiyle nasıl bağlantılı olabilir? Biyometrik fotoğrafın nasıl daha güzel çıkacağına dair soruya yaklaşırken, bu sürecin mikroekonomi, makroekonomi ve davranışsal ekonomi perspektiflerinden nasıl ele alınabileceğini keşfedeceğiz. Biyometrik fotoğraf, bir kişinin kimliğini doğrulamak için kullanılan, özellikle pasaport, vize başvuruları ve resmi belgelerde istenen…

Bedelli Sevk Başvurusu Yapılmazsa Ne Olur? – Bir Tarihçinin Perspektifinden Tarihe baktığınızda, bazen en basit gibi görünen kararlar, büyük toplumsal dönüşümlerin habercisi olur. Bedelli sevk başvurusu yapmamak, belki de tek bir bireyin kararı gibi görünse de, aslında bir toplumun, bir devletin, ve hatta bir dönemin nasıl şekillendiğine dair derin izler bırakabilir. Geçmişte bedelli askerlik uygulamaları, devletin ve bireylerin sosyal yükümlülükleri arasındaki dengeleri belirlerken, bu tür tercihler çoğu zaman sosyoekonomik yapıyı ve toplumsal normları dönüştüren kırılma noktaları yaratmıştır. Bugün ise, benzer bir kararı almak, o geçmişe göz attığımızda ne kadar anlamlı hale geliyor, hep birlikte gözden geçirelim. Bedelli Sevk Başvurusu Yapılmazsa…

Yakinen Hangi Dil? Bir sabah Kayseri’nin sert havası yüzüme çarptığında, biraz tereddüt ettim. O an fark ettim, yıllardır yaşadığım bu şehirde, bazen kelimeler bile beni uzaklaştırabiliyor. “Yakinen hangi dil?” sorusu, belki de ilk kez, bu kadar belirgin şekilde aklımda yankılandı. Hani, bazen o kadar yakınsınız ki, dilin ne olduğunu unutur, sadece duygularınızla var olursunuz. Ama bir dil olmalı, değil mi? Duyguları paylaşmak için bir yol… Peki, bu dil ne olmalıydı? Bu soruyu bana hatırlatan bir anıyı paylaşmak istiyorum. Bir Akşam, Bir Kelime Bir akşam, telefonum çaldı. Arayan, eski bir arkadaşım, Zeynep’ti. Ne zamandır görüşemiyorduk ve bir süredir kendisini aramayı düşünüyordum.…