Avrupa Serbest Bölgesi (ASB) — Kaç Fabrika, Ne Kadar İstihdam ve Hangi Hikâyeler?
Merhaba değerli okuyucu, bugün sizi sanayi alanında Türkiye’nin dikkat çeken projelerinden biri olan ASB’ye götürmek istiyorum. Yatırımcıların, teknologların ve bölgeyle bir şekilde bağı olanların büyük merakla sorduğu “ASB’de kaç fabrika var?” sorusuna verilerle, hikâyelerle ve gerçek dünyadan kesitlerle yaklaşacağız.
ASB Nerede ve Neden Önemli?
ASB, Tekirdağ’ın Çorlu/Ergene hattında, İstanbul’a, Avrupa’ya, ulaşım akslarına oldukça yakın konumda bulunan bir serbest sanayi bölgesi. ([asb.com.tr][1]) Bölge 2 milyon m² üzerine kurulmuş durumda. ([asb.com.tr][2]) Bu stratejik konumu nedeniyle, sadece yerel değil, yabancı yatırımcıların da dikkatini çekiyor.
ASB’de Kaç Firma/Fabrika Var?
ASB’nin kendi resmi sitesi ve serbest bölge tanıtımları, “160 firma faaliyet gösteriyor” ifadesini veriyor. ([asb.com.tr][2])
Ancak farklı kaynaklarda “200’e yakın firma”, hatta “200’den fazla firma” ifadesi geçiyor. ([Yolculuk Haber][3]) Örneğin bir haber şöyle: “ASB’de üretim yapan 200’den fazla firma bulunuyor…” ([Yolculuk Haber][3])
Bu farklılık, “firma” ile “fabrika” arasında tam anlamıyla eşleme yapılamamasından kaynaklanabilir: bir firma birden fazla üretim hattına, hatta birkaç tesise sahip olabilir. Bu yüzden “kaç fabrika” sorusuna tam net bir rakam vermek hâlâ biraz zor. Yine de güvenilir aralık şu: ASB’de yaklaşık 160 – 200 firma/fabrika düzeyinde faaliyet gösteriyor.
Verilerle ASB’nin Gösterdiği İvme
ASB’nin doluluk oranı oldukça yüksek, % 95 civarında olduğu belirtilmiş. ([asb.com.tr][4])
Bölge yıllık 3,5 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşmış durumda. ([asb.com.tr][2])
Yatırımcıların çoğu teknoloji, arabaktan yan sanayiye kadar yüksek katma değerli üretime yönelmiş durumda. Örneğin bir havacılık parçası üretim fabrikasının kurulacağı haberi. ([Yolculuk Haber][3])
İnsan Hikâyesi: Serbest Bölgeye Yeni Katılan Firma
Diyelim ki “Mubea Aviation Havacılık” adında bir firma ASB’de fabrika kuruyor. Bu firma karbon fiber malzemeden uçak parçası üretimi yapacak. Haberde ne diyor? “ASB’de üretim yapan 200’ün üzerinde firma var… bu yeni yatırım Türkiye’de ilk kez gerçekleşecek gibi.” ([Yolculuk Haber][3]) Bu, sadece rakamın ötesinde bir insan-ömür-dönemi hikâyesi: mühendisler çalışıyor, işçiler vardiyalarla üretime katılıyor, bölge ekonomisine canlılık geliyor. Bu firma sayesinde ASB’nin sadece sayı düzeyinde değil, teknoloji düzeyinde de yükseldiğini görüyoruz.
Neden 160 Mi, Neden 200 Mi?
Rakamların net olmamasının sebepleri:
“Firma” ve “fabrika” kavramlarının birbirinden farklı olması (bir firma birden çok fabrika açabiliyor)
Bölgedeki yapım aşamasındaki tesislerin sayılarının da dahil edilebilmesi
Farklı kaynakların veriyi farklı zamanlarda güncellemiş olması
Bu yüzden “ASB’de yaklaşık 160–200 firma/faaliyet yürüten fabrika” ifadesi daha doğru.
ASB’nin Türkiye Sanayi İçindeki Yeri
Türkiye genelinde, OSB’lerde yaklaşık 50 bin fabrika üretim yapıyor. ([avrasyaosb.com.tr][5]) ASB bu büyük tablo içinde özel bir parça: özel sermaye ile yapılmış, stratejik konumda, teknoloji üretimine yönelik. Bu da ASB’yi farklılaştırıyor.
Sonuç
Özetle: ASB’de net olarak “xxx fabrika” demek şu an için mümkün değil ama elimizdeki veriler yaklaşık 160–200 firma/fabrika seviyesinde olduğunu gösteriyor. Bu üretim tesisleri yüksek katma değerli üretim yapıyor, bölge ekonomisi için ciddi bir istihdam ve ihracat unsuru oluşturuyor.
Siz de ASB ile ilgili düşüncelerinizi, bu tür serbest bölgelerin yerel ekonomi üzerindeki etkilerini ya da bu bölgeye yatırım yapma fikrini ne ölçüde olumlu bulduğunuzu paylaşabilirsiniz. Aşağıdaki sorularla sohbeti açalım:
Sizce bir serbest bölgeye yatırım yapılırken “firma sayısı” mı, “fabrika sayısı” mı daha önemli?
ASB’nin yaklaşık 160‑200 fabrika ile çalışıyor olması size yeterli görünüyor mu, yoksa daha büyük bir hedef olmalı mı?
Yerel bir üretici olarak siz olsaydınız ASB’yi tercih eder miydiniz, neden?
Yorumlarınızı bekliyorum, birlikte bu konuyu daha da derinleştirelim!
[1]: “Konum || ASB || Avrupa Serbest Bölgesi”
[2]: “Hakkımızda || ASB || Avrupa Serbest Bölgesi”
[3]: “Tekirdağ’da Karbon Fiber Malzemeden Uçak Parçası Üretimi Yapacak …”
[4]: “Anasayfa || ASB || Avrupa Serbest Bölgesi”
[5]: “Türkiye’de Rakamlarla OSB – Avrasya OSB”